Likya yolu

Merhaba,

2006 da bir röportaj yapmışız Evrim Sümer ile. Hala sanal da olsa ilişkilerimiz sürer bu nazik hanımla. Sağolsun.

Hatırlayalım birlikte, o günkü gazeteden 3 adet almıştım ama kimbilir neredeler.
Az gittik, uz gittik’ sözünün doğruluğunu bu yollarda anladık

Evrim SÜMER

Çiğdem Karal uluslararası hava kargo uzmanı, eşi Cem Karal endüstriyel tasarımcı. Akdeniz kıyılarında yaptıkları tatilleri çevre yürüyüşleriyle heyecanlı kılıyorlar. Son keşifleri Likya Yolu. Çok da komik olmuş Likya Yolu ile tanışmaları. Olympos’taki pansiyoncu kredi kartı kabul etmeyince, para çekmek için Tekirova’daki ATM’ye yürüyerek gitmeye karar verip, 19 kilometrelik Olympos-Tekirova yoluna dalmışlar. Dalış o dalış...

Likya Yolu, Türkiye’de yaşayan Kate Clow sayesinde önem kazandı. Sonra Garanti Bankası da yol işaretlendirmeleri için sponsor oldu. Kate Clow’un Likya Yolu kitabı da var, üstelik Türkçesi de çıkmış.
Likya Yolu’nu nasıl keşfettiniz?
- Yıllardır Olympos’a gidiyoruz, tatillerimizi Çıralı’da geçiriyoruz. Birkaç sene önce çevrede yürüyüş yaparken Kaş’tan geçtik. Orada bir arkadaşımızın dayısı ile tanıştık. Bize, yanına hiç su ve yiyecek almadan doğa yürüyüşleri yaptığından bahsetti. Her türlü ihtiyacını doğadan ve yoldaki köylerden karşılıyormuş. Likya Yolu’ndan ilk o bahsetti bize. Bu fikir bizi çok heyecanlandı. Ertesi sene de işaretlendirmelerin falan yapıldığını duyduk. İlk defa öyle duyduk ama ilk yürüyüş hikayemiz biraz komik.
Nasıl olduğunu sorabilir miyim?
- Geçen sene Olympos’ta kaldığımız pansiyon kredi kartı kabul etmediğini söyleyince para çekmek için bir ATM aramaya başladık. Sorduk, en yakın ATM Tekirova’da dediler. O sırada aklımıza Yanartaş’a (Chimera) çıkarken gördüğümüz "Olympos-Tekirova 19 km." tabelası geldi. O, Likya Yolu’nun parkurlarından biriymiş meğerse. Bari buradan yürüyerek gidelim dedik ve yola koyulduk. Para peşinde girdik yani Likya Yolu’na!
KAYBOLMAK ARTIK ZOR

O sıcakta yürüyeceğiniz yolun 19 kilometre olduğunun gerçekten farkındaydınız değil mi?
- Evet ama biraz tecrübesizliğimize geldi. Çok daha fazla su almamız gerekirken, toplam iki litre su vardı yanımızda. Yiyeceğimizse hiç yoktu. O kadar sıcak olacağını düşünmedik nedense. Yol bazen kıyıdan, bazen içerlerden gidiyor. Deniz kenarı iyi de, tepeden sıcak vurunca içerideki toprak yollarda bunaldık gerçekten. Tekirova’ya indiğimizde karşımıza çıkan ilk otelin görevlisinden su istedik ama vermedi. Üç kilometre daha yürüyüp merkezden aldık suyumuzu. İki litreyi 10 dakikada içmişizdir herhalde.
Kaç saat sürdü yürüyüş?
- Dokuz saatte yürüdük.
Aynı yolu geri de yürüdünüz mü para çektikten sonra?
- Hayır! Şanslıydık, bir taksi bulduk, onunla döndük.
Yolu takip etmek kolay mı? Kaybolma şansı ne?
- Birçok yerde kaybolduk ve zorlandık o sene ama işaretler yenilenmemişti, o yüzden. Sonraki yürüyüşümüzde çok daha kolaydı, artık kaybolmak bayağı zor. Uluslararası standartta yol işaretleri var. Her 200 metrede bir kayaların üzerinde kırmızı-beyaz çizgiler var. Yol buradan devam ediyor demek bunlar. Karışık noktalarda da yürüyüşçülerin yaptığı taş babalar var. Büyükten küçüğe doğru giden taşları üst üste koymuşlar. Bunların birini görmüyorsanız yanlış yoldasınız demektir. Son işarete geri dönüp oradan devam edin.
Likya Yolu’nun birçok parkuru var aslında...
- Evet, geçen sene altı yaşındaki yeğenimizle birlikte daha kolay ve kısa bir parkur yürüdük mesela. Çok daha uzunları da var. Tekirova-Phaselis arasındakini denedik biz. 3,5 kilometrelik bir yol bu, 1,5-2 saat sürdü. Daha çabuk da yürünebilir aslında, biz Arda ile yok denize taş atalım, hadi buradan bakalım falan diye bayağı bir vakit geçirdik. Bu yolun da çok güzel manzaraları var. Sadece Olympos-Tekirova arasındaki koy çok kirlenmiş. İnsan ayağı değen her yer kirleniyor zaten.
HERKES KOLAYLIKLA YÜRÜR

Başka çentik var mı listenizde?
- Evet. Dalyan-Ekincik arasını da yürüdük. Orası da nispeten kısa ama çok keyifli bir yürüyüştü. O gün yola yakın bir yerde Doluca’nın bir aracı geçti yanımızdan, bu deliler ne yapıyor burada deyip bizi götürmeyi teklif etti.
Bu yol nereden geçiyor? Kıyı kıyı mı, tepeden mi?
- Dalyan’daki antik harabelerin içinden geçtikten sonra bir köye geliyorsunuz. Köyden devam ettiğinizde yolun işaretleri başlıyor hemen. Onları takip ederek varıyorsunuz Ekincik’e. Ekincik’e tepeden iniyorsunuz, çok iniş çıkışlı bir bölge orası ama çok manzara gerçekten çok güzel. Orayı da 3,5-4 saatte yürüdük.
Herkes yürüyebilir mi bu yollarda?
- Fazla nazlı ve kaprisli değillerse evet. Doğada yürüyüş yapan herkes kolaylıkla yürür. Yanınıza yeteri kadar su ve yiyecek almanız kaydıyla tabii. Arkadaşımızın dayısı hallediyormuş bir şekilde ama tedbirli olmakta fayda var.
Yolda kalacak yerler, köyler var mı?
- Bizim yürüdüğümüz bölümlerde hiçbir şey yoktu. Daha uzun olanlarda vardır belki ama bilmiyoruz. 19 kilometrelik yürüyüşümüzde sadece deniz kıyısında bir balıkçı barınağı gördük, onda da kimse yoktu. Gece kalmak da kolay değil çünkü ateş yakmak yasak. Hiçbir şeyden korkmam, hamağımı kurar yatarım diyorsanız olur tabii. Ha ama dolunay geceleri giderseniz, yürüyüşte fenere bile ihtiyacınız olmaz.

LİKYA YOLU NEDİR?

Fethiye’den başlayıp Antalya yakınlarında sona eren üç bin yıllık Likya Yolu, eski bir ticaret yolu. Sadece insanların ve katırların yürümesi için uygun. İÖ 1200 ile 600 yılları arasında yaşadıkları sanılan Likyalıların açtığı yolun uzunluğu 509 kilometre ve dünyanın en iyi 50 yürüyüş parkuru sıralamasında 15. sırada.
Türkiye’de yaşayan Kate Clow tarafından keşfedilen ve 1999’da açılar parkurun yürüme zorluğu orta-zor. Kademe kademe parkur seçemiyorsunuz; çok inişli ve çıkışlı olduğu için doğa ayrı sınıflandırmaya imkan vermiyor. Ancak Fethiye’ye yakın bölümler biraz daha kolay.
Likya Yolu’nu yürümek için en uygun zamanlar ilkbahar ve sonbahar. Yazın sadece kısa ve gölge olan parkurların yürünmesi öneriliyor.
Parkur boyunca Patara, Kalkan, Kaş, Myra, Finike, Adrasan, Olympos, Çıralı ve Tekirova’daki otellerde ve pansiyonlarda kalabilirsiniz. Yol boyunca rastladığınız köylerde veya kamp için özel izne gerek olmayan kamp yerlerinde de konaklanabilir.
Likyalılar demokrat ve bağımsız, yaşam standartları yüksek bir halktı. En önemli şehirleri bu güzergahta olduğu için Likya Yolu boyunca çok sayıda antik Likya Mezarı ve şehir kalıntısı çıkacak karşınıza.
ÇIRALI’YA UYARI GEREK
Olympos-Çıralı’da son yıllarda gerçekten çok güzel pansiyonlar oldu. Kimi villayı dönüştürmüş, kimi Kanada’dan ağaç ev getirmiş. Hepsi çok güzel ama bir problem var. Orası caretta-caretta’ların yumurtlama sahili ve bunların ışıklarının sahile yansımaması gerekiyor. Çünkü kaplumbağaları yanıltıyor. Son yıllarda maalesef sahile çok fazla ışık vurmaya başladı. Üstelik otomobille sahile girmek yasak olmasına rağmen kimsenin taktığı yok. Farlarını bile kapatmıyorlar. Ayrıca her gece sahilde ateş yakılıp parti yapılıyor.

En sevdikleri 5 yer

Dalyan Bozcaada Patara

Kaş Likya Yolu
BİR ARPA BOYU YOL
"Az gittik, uz gittik, dere tepe düz gittik.Bir de baktık ki, bir arpa boyu yol yürümüşüz"sözünün doğruluğunu bu yollarda anladık. Bir inip, bir çıkıyorsunuz, canınız çıkıyor.Sanıyorsunuz ki, acayip yol aldınız.Dönüp bir bakıyorsunuz, yola çıktığınız nokta hemen arkanızda. Biliyorum tekrar olacak ama bu yollarda manzara gerçekten çok güzel. Çevreniz ağaçlarla çevrili; lacivert bir deniz, uzaklarda ufacık yelkenliler. Yanınızda onlarca çeşit kuş, envai çeşit kertenkele. Ses yok, müzik yok, huzur var.

seyahatte ne okuyorlar

İkisi de o sırada okudukları romana devam ediyorlar.

ne dinliyorlar

Seyahatte müzik dinlemiyorlar, sessizliği seviyorlar.

ne giyiyorlar

Çok rahat giyiniyorlar. Likya Yolu’nu yürüyeceklere ince ama uzun kollu ve uzun paçalı, güneşten ve doğadan koruyan kıyafetler öneriyorlar. Ve tabii ki bileği koruyan çok iyi bir yürüyüş ayakkabısı.

ne yiyor, ne içiyorlar

Her şeyi denemekten yanalar. Pansiyon pizzaları, makarnaları ve patates köfteleri favorileri.

neyle seyahat ediyorlar

Kendi otomobilleri ve otobüs ile.

nerede kalıyorlar

Pansiyonda ve çadırda kalıyorlar. Ama çadırda konfor seviyorlar, mutlaka şişme yatağı olması gerek.

kimle seyahat ediyorlar

Birbirleriyle ve aileleriyle.

çantalarının olmazsa olmazları

Kolonyalı mendil, çöp torbası, dürbün, fener, havlu, kuruyemiş, ekstra çorap ve iççamaşırı, kitap, şapka ve güneş gözlüğü.

Çok yönlü anne Çiğdem